Tìm hiểu về người có tầm vóc thấp
Quan niệm về người có tầm vóc thấp tùy theo đánh giá của mỗi người, mỗi chủng tộc và từng thời điểm. Tầm vóc thấp chỉ mang tính tương đối khi nói đến chiều cao.
Có thể lấy chiều cao nhỏ hơn chiều cao trung bình (theo giới và nhóm tuổi) trừ đi 2 lần giá trị lệch chuẩn của chiều cao trung bình để đánh giá người có tầm vóc thấp. Theo số liệu điều tra công bố năm 2003 của Bộ Y tế nước ta, ở tuổi 20-24, chiều cao của nam là 163,72 ± 4,67 cm và của nữ là 153 ± 4,32 cm; ở tuổi 25-29 tuổi, chiều cao của nam là 163,71 ± 4,77 cm và của nữ là 152,73 ± 4,12 cm.
Nguyên nhân dẫn đến tầm vóc thấp do nhiều yếu tố ảnh hưởng, một trong số đó phải kể đến: do giống, do hormone tuyến sinh dục, tuyến yên, tuyến giáp, do còi xương hoặc dạng hỗn hợp nhiều dạng. Ngoài các yếu tố trên có thể phân người có tầm vóc thấp thành hai nhóm chính:
- Người lùn (drwaft): Đó là người tầm vóc thấp do nguyên nhân loạn sản (dysplasia). Những người này rất thấp so với người bình thường và có sự mất cân đối giữa các phần của cơ thể, các xương bị biến dạng. Bệnh nhân cần có kế hoạch để kéo dài cẳng chân, đùi, cánh tay thích hợp từ khi còn nhỏ, với nhiều giai đoạn điều trị.
- Người có tầm vóc thấp không do nguyên nhân loạn sản (constitutional short stature; low normal stature). Những người này không quá thấp so với những người bình thường và không mất cân đối giữa các phần của cơ thể.
Cơ thể đẹp không chỉ phải có chiều cao lý tưởng mà cần phải có sự cân đối giữa các phần của cơ thể, đặc biệt là chiều dài của chân so với thân người. Chỉ số Vallois và Skelie đã được dùng trong nhân trắc học để đánh giá sự cân đối giữa chi thể và thân người.
Chỉ số Vallois (chỉ số thân) = Chiều cao ngồi x100/Chiều cao đứng.
Dựa vào chỉ số Vallois người ta chia ra các nhóm người:
- Thân ngắn khi chỉ số Vallois nhỏ hơn hoặc bằng 50,9.
- Thân vừa nếu chỉ số Vallois từ 51 đến 52,9.
- Thân dài nếu chỉ số Vallois lớn hơn hoặc bằng 53.
Chỉ số Ske’lie (chỉ số chân) = Chiều cao chi dưới x 100/ Chiều cao ngồi.
Chiều cao chi dưới = Chiều cao đứng – Chiều cao ngồi.
Dựa vào chỉ số Skelie mà người ta chia ra các nhóm người:
- Chân ngắn khi chỉ số Skelie nhỏ hơn hoặc bằng 84,9. Trong đó: Chân rất ngắn khi chỉ số Skelie nhỏ hơn 74,9; chân ngắn vừa khi chỉ số Skelie từ 75 đến 79,9; chân ngắn ít khi chỉ số Skelie từ 80 đến 84,9.
- Chân vừa khi chỉ số Skelie từ 85 đến 89,9.
- Chân dài khi chỉ số Skelie từ 90 trở lên. Trong đó: Chân dài ít khi chỉ số Skelie từ 90,1 đến 94,9; chân dài vừa khi chỉ số Skelie từ 95 đến 99,9; chân rất dài nhiều khi chỉ số Skelie từ 100 trở lên.
Đặc điểm kéo dài chân cho người có tầm vóc thấp:
Cần tìm hiểu kỹ về tiền sử sinh sản, sự phát triển tầm vóc trong thời kỳ thiếu niên, thời điểm dậy thì, tiền sử về hormon. Những người dậy thì sớm, thiếu hụt hormon, hay ốm đau lúc nhỏ, bệnh di truyền… có nguy cơ cao bị tầm vóc thấp. Tiền sử gia đình cũng cần được tìm hiểu kỹ, bao gồm bố mẹ, anh chị em ruột. Tình trạng tâm lý, cũng cần được quan tâm đánh giá, tâm lý có bị ảnh hưởng hay mặc cảm bởi tầm vóc thấp không?, tần xuất ảnh hưởng và tình trạng tâm lý chung ra sao? Từ đó, phẫu thuật viên mới có thể lựa chọn được những bệnh nhân có chỉ định tốt để kéo dài chân nâng chiều cao. Đó là những người có tâm lý bị mặc cảm nhiều và thường xuyên bởi tầm vóc thấp của mình, tuy nhiên trong các lĩnh vực khác của cuộc sống của họ vẫn thành công, hạnh phúc, năng động và quan trọng nhất bệnh nhân có những kỳ vọng thực tế về những gì phẫu thuật kéo dài chân có thể làm cho họ, chứ không đơn thuần là thẩm mỹ. Phẫu thuật kéo dài chân nâng chiều cao chỉ làm cho những người cảm thấy cần phải làm điều này và có tinh thần khỏe mạnh.
Đồng thời, cần được khám đánh giá chiều cao, biên độ vận động các khớp, đánh giá có tổn thương mạch máu thần kinh nào không, có tình trạng co kéo biến dạng khớp nào không, chi thể có biến dạng không?, đo và đánh giá xem có chênh lệch chiều dài hai chân không?, cần được chụp xquang toàn bộ chi dưới để đánh giá trục chi, chiều dài xương chày, xương đùi, đo đường kính ống tủy xương đùi và xương chày nơi hẹp nhất ở cả trên phim thẳng và nghiêng.
Độ tuổi kéo dài nâng chiều cao:
Hiện không có giới hạn trên của tuổi kéo dài chân mà việc kéo dài chân nâng chiều cao được tiến hành khi hết tuổi phát triển chiều cao, khi trên phim chụp Xquang chân không còn sụn tiếp, thường từ trên 18 tuổi. Đã có trường hợp kéo dài chân trên thế giới bệnh nhân đang ở độ tuổi 47.
Vị trí và độ dài xương được kéo:
Vị trí kéo dài chân có thể ở cẳng chân hoặc ở đùi hoặc ở cả cẳng chân và đùi. Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ lựa chọn kéo dài ở hai cẳng chân để nâng chiều cao. Lý do lựa chọn này để tránh làm cơ thể mất cân đối và giảm thời gian điều trị và chi phí thấp hơn so với làm trên hai đùi.
